پلاک ثبتی و اصلی چیست

پلاک ثبتی چیست و چه تفاوتی با پلاک تفکیکی دارد؟

اگر شما در کار ساخت‌وساز وارد شده یا به نوعی با خرید و فروش ملک و آپارتمان سروکار داشته باشید، حتما اسم پلاک ثبتی و پلاک تفکیکی به گوش‌تان خورده است. پلاک‌ها بخشی از شناسنامۀ ملک یا آپارتمان هستند که توسط ادارۀ ثبت اسناد و املاک مشخص می‌شوند. پس باید کمی در مورد آن ها بیشتر بدانیم. اینکه تفاوتشان چیست؟ پلاک ثبتی اصلی چیست؟ چگونه می‌شود بین پلاک اصلی و ثبتی استعلام کرد و …
شمارۀ پلاک ساختمان مانند کدملی برای شهروندان است. از طریق شمارۀ پلاک می‌توانید به بسیاری از مشخصات ملک که در سازمان ثبت اسناد و املاک ثبت شده‌اند، دسترسی پیدا کنید.
اما این سوال پیش می‌آید که پلاک ثبتی و پلاک تفکیکی چه هستند و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
در ادامۀ این متن به پاسخ این سوال می‌پردازیم.
 

پلاک ثبتی چیست و تعیین آن چه مراحلی دارد؟

پلاک ثبتی، در محدوده قوانین ثبتی آپارتمان و در کل ملک قرار می‌‌گیرد. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور برای آن‌که بتواند املاک و اراضی را شناسایی کند، ابتدا محل وقوع (قرارگیری) آن‌ها را ارزیابی می‌کند. به همین دلیل، اراضی را تقسیم و طبقه‌بندی می‌کند. این تقسیم‌بندی از استان‌ها شروع می‌شود و طبق آن اراضی به واحدهای کوچکتر و قابل شناسایی تفکیک و تقسیم می‌شوند. هر کدام از این واحدها یک بخش نامیده می‌شود.
در مرحلۀ بعدی هر بخش ثبتی به قطعات کوچکتری تقسیم می‌شود که به هر کدام از این قطعات به اصطلاح قطعۀ اصلی می‌گویند. یک شماره یا کد شناسایی برای هر کدام از این قطعات اصلی در نظر گرفته می‌شود که به آن شمارۀ پلاک اصلی گفته می‌شود.
این قطعات اصلی هم به قطعات فرعی و کوچکتر تقسیم می‌شوند. از آن‌جا که قطعات اخیر مانند فرزندی در دل قطعۀ اصلی ایجاد می‌شوند، قطعۀ اصلی را قطعۀ مادر هم می‌نامند.
اما تقسیم‌بندی به همین‌جا ختم نمی‌شود. در سال‌های بعد طی عملیات شهرسازی و ساختمان‌سازی هر کدام از قطعات فرعی دوباره به قطعات کوچکتر تقسیم می‌شوند.  حال برای شناسایی قطعات فرعی و کوچکتر از یکدیگر و همچنین تقسیمات بیشتری که در قطعۀ مادر ایجاد می‌شود، چه راه‌حلی وجود دارد؟
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و قوانین ثبت آپارتمان و ملک، برای این موضوع راه‌حل مناسبی در نظر گرفته‌‌اند: برای هر قطعه‌ای که درون قطعات اصلی و یا همان مادر متولد می‌شوند، یک شمارۀ اصلی در نظر می‌گیرد و یک شمارۀ فرعی.  ترکیب این دو شماره تحت عنوان شمارۀ پلاک ثبتی هر قطعه شناخته می‌شود.
 

پلاک ثبتی اصلی و فرعی به چه معناست؟

پس از طی مراحلی که پیش از این توضیح دادیم، شمارۀ پلاک ثبتی اصلی برای قطعۀ مادر صادر می‌شود. پس از آن، هر بخش کوچکتری که از قطعۀ اصلی جدا شود یک شمارۀ پلاک فرعی هم خواهد داشت.
به این ترتیب مشخص می‌شود یک زمین مربوط به کدام قطعۀ مادر است و کدام بخش از آن را به خود اختصاص داده است. پلاک ثبتی اصلی و فرعی را می‌توانیم به نام کوچک و نام ‌خانوادگی افراد تشبیه کنیم.
پس متوجه شدیم که سازمان ثبت اسناد و املاک با هدف شناسایی هر ملک، شماره‌ای را به صورت اصلی و فرعی به آن اختصاص می‌دهد که این شماره در صفحه دوم سمت راست دفترچه مالکیت درج می‌شود.
برای تشخیص شمارۀ اصلی از فرعی ، آن‌ها را با علامت ممیز (/) از هم جدا می‌کنند. به صورتی که  شمارۀ اصلی در سمت چپ و شمارۀ فرعی در سمت راست نوشته می‌شود.
به طور مثال برای شمارۀ پلاک ۱۹۸۸/۶۷ عدد ۶۷ که سمت چپ مُمَیَز نوشته شده، شمارۀ پلاک ثبتی اصلی ملک است و عدد ۱۹۸۸ که در سمت راست ممیز نوشته شده است، شمارۀ فرعی محسوب می‌شود.
ممکن است حین بررسی پلاک یک ملک، با کلمات «مفروز» و «مجزی شده» برخورد کنید. کلمه مفروز که بر وزن مفعول است از فعل افراز (به معنای جدا کردن چیزی از چیز دیگر) مشتق شده است و معنی آن «جدا کرده شده» است.کلمۀ مجزی هم به معنای جزء‌جزء شده است.
همان‌طور که پیش از این توضیح داده شد هنگامی که قطعات فرعی به قطعات فرعی کوچکتر از خود تفکیک و تقسیم می شوند، به آن قطعات فرعی و کوچکتر به اصطلاح «مفروز و مجزی شده از قطعه فرعی شماره…….از اصلی مذکور» گفته می‌شود.
سازمان کل ثبت اسناد و املاک کشور برای شناسایی اراضی مختلف، آن‌ها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌کند و به هر کدام یک شمارۀ پلاک اصلی می‌دهد. این قطعۀ مادر سپس به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌شود و هر بخش دارای یک شمارۀ پلاک فرعی هم می‌شود. به این ترتیب مشخص می‌شود هر زمین مربوط به کدام قطعۀ مادر است و در کدام بخش آن قرار گرفته است.

مقالات مرتبط: جانمایی پلاک ثبتی
 

 شمارۀ تفکیکی چیست؟ چه تفاوتی با شمارۀ پلاک ثبتی دارد؟

اگر ملک ثبت شده‌ای توسط سازمان کل ثبت اسناد و املاک به دو یا چند قطعۀ کوچکتر تقسیم شود، در صورت‎ مجلسی که برای هر قطعه تنظیم می‌شود شماره‌ای مشخص می‌شود که به آن شمارۀ قطعۀ تفکیکی می‌گویند. شمارۀ تفکیکی به شمارۀ قطعه هم مشهور است که از عدد ۱ شروع شده و به تعداد قطعات بالا می‌رود.
اما شمارۀ پلاک ثبتی این‌گونه نیست. همان‌طور که توضیح داده شد، شمارۀ پلاک ثبتی از دو قسمت اصلی و فرعی تشکیل شده است. البته گاهی ممکن است قطعۀ اصلی یک‌پارچه باقی مانده باشد و به همین دلیل شمارۀ فرعی وجود نداشته باشد.
البته بعضی مواقع حین انجام عملیات جداسازی،  مالک ِ قطعۀ مادر چندین عملیات تفکیک روی ملک اصلی خود انجام داده است و در هر عملیات قسمتی را از زمین مادر جدا کرده و به فروش رسانده است. این کار در گذشته مرسوم بوده و به هر مقدار زمین باقی‌مانده پس از تفکیک «باقی‌مانده پلاک ثبتی …. فرعی از …. اصلی» می‌گفتند. البته  این موضوع در حال رفع شدن است؛ به صورتی که  اگر از یک قطعه زمین مادر قطعۀ دیگری جدا شود، به آن مقدار باقی‌مانده  یک شمارۀ پلاک فرعی جدید تعلق می گیرد و پلاک فرعی قبلی از بین می‌رود.
هر قطعۀ تفکیکی به صورت مجزا قابلیت تملک دارد و برای آن می­توان سند مالکیت شش دانگ از ادارۀ ثبت محل دریافت کرد.
شمارۀ قطعۀ تفکیکی در آپارتمان‌ها، معمولاً همان ردیف صورت‌ مجلس تفکیکی است. این شماره در سند، بنچاق، صورت مجلس و یا نقشۀ تفکیکی درج و ذکر می­شود.
 

شمارۀ پلاک تفکیکی چگونه در سند مالکیت درج می‌شود؟

شماره‌­های پلاک ثبتی املاک عموماً به چهار صورت در اسناد مالکیت درج می­شود:
یک شمارۀ اصلی و یک شمارۀ فرعی: مثل۱۲۷۵/۱۷۲
یک شمارۀ اصلی و چند شمارۀ فرعی: مثل۴۷-۴۶-۴۵/۳۲
یک شمارۀ اصلی، بدون شمارۀ فرعی (زیرا قطعۀ مادر تفکیک نشده است): مثل۱۲۶(اصلی)
چند شمارۀ اصلی و چند شمارۀ فرعی:مثل ۲۱۱-۲۵۳-۲۵۴/۶۸۳۲-۶۹۳۳
در صفحۀ سوم اسناد مالکیت، پلاک­ های فرعی و اصلی و حدود اربعه ملک (که همان چهار جهت جغرافیایی اصلی است) و مساحت کل عرصه (زمین) با حروف درج می ­شود.
البته ممکن است برخی از املاک فاقد مساحت و حدود اربعه بوده و فقط شمارۀ پلاک ثبتی داشته باشند؛ در این صورت برای تعیین مساحت ملک، از نقشۀ ثبتی که توسط کارشناسان ثبتی تهیه شده است استفاده می­کنند.
 

ثبت اسناد

مقصود از ثبت اسناد موافق ترتیباتی که در قانون ثبت اسناد مصوب ۲۱/۲/۱۲۹۰مقرر است رسمی کردن اسناد ثبت شده است یعنی قطعی کردن تاریخ سند و ضبط خط و مهر و اقرار و حفظ مندرجات سند از تغییر و تبدیل. (ماده ۸۲(
 

تجمیع

در مواردی که دویا چند پلاک بر اثر ساختمان یا دیوار کشی بصورت واحد درآمده یا قطعا تیکه وصل بهم باشند و یا مالک یا مالکان مزبور سهام مشاعی برابر دفتراملاک داشته باشند مالک یا مالکین با تسلیم اسناد مالکیت خویش می توانند از اداره ثبت محل وقوع ملک تقاضای تجمیع املاک خود را بنمایند
 

تصرف

مقصود از تصرف تصرف به‌عنوان مالکیت است یا وقفیت خواه بدون واسطه باشد و خواه به واسطه مستأجر و مباشر و امثال آن. (تبصره ۲ ماده ۱۵ از قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری مصوب ۱۲/۳/۱۳۲۱( تصرف عبارت است از اینکه مالی در اختیار کسی باشد و او بتواند نسبت به آن مال تصمیم بگیرد خواه این تصمیم در حدود قانون باشد خواه نباشد . 
 

پلاک

قطعه فلزی است با ابعاد، طرح و رنـگ‌ خاص که شمـاره ثبتی روی آن حک می‌شود ودر ثبت عمومی به در منازل نصب می شد

 

باقیمانده پلاک ثبتی 

نظر به اینکه مطابق رویه واحدهای ثبتی به هنگام تفکیک و افراز قطعات عرصه و آپارتمانها ، جهت آخرین قطعه ، شماره پلاک اولیه را به عنوان باقیمانده اختصاص داده و در مواردی که چندین پلاک با یکدیگر تجمیع می شوند کلیه پلاک های تجمیعی در سوابق تفکیکی بعدی اعمال می شود و ادامه روند فوق صدور سند مالکیت کاداستری را با مشکل مواجه می نماید لذا جهت رفع ابهامات مطرح شده و به منظور تسریع در امور ، مقرر می گردد :جهت کلیه قطعات تفکیکی پلاک فرعی اختصاص داده شود و از تخصیص باقیمانده جهت آخرین قطعه خودداری و کلیه قطعات از ذیل ثبت اولیه خارج و با قید موضوع در صفحات جاری ثبت شود ضمنا چنانچه ملکی قبلا چندین مرحله تفکیک شده و در هر مرحله یکی از قطعات پلاک باقیمانده در نظر گرفته شده ، لازم است برای پلاک های باقیمانده آخرین شماره فرعی از پلاک اصلی داده شده و در توضیحات قید شود که پلاک اختصاصی قبلا باقیمانده مرحله اول ، دوم ، و یا . . . می باشد و در خصوص پلاک های تجمیعی به شرح زیر اقدام گردد :

۱ ـ چنانچه پلاک های تجمیعی مشتمل بر یک پلاک اصلی و چند پلاک فرعی باشد آخرین پلاک فرعی جهت ملک ، تخصیص داده می شود . به طور مثال برای ملک تجمیعی با پلاک های( ۱٢۵ ، ۱٢۶ و ۱٢٧ فرعی از ٢۵ اصلی) آخرین شماره فرعی از 25 اصلی مثلا ( پلاک ۱۰۰۰ فرعی ) تخصیص داده می شود و در ظهر سند بعد از حدود مشخصات قید می گردد : پلاک ۱۰۰۰ فرعی از ٢۵ اصلی حاصل تجمیع پلاک های ۱٢۵ ، ۱٢۶ و ۱٢٧ فرعی از ٢۵ اصلی است .

٢ ـ چنانچه پلاک های تجمیعی مشتمل برچند پلاک اصلی و چند پلاک فرعی باشد بزرگترین پلاک اصلی مدنظر قرار می گیرد و آخرین شماره فرعی از آن پلاک جهت این ملک ، تخصیص داده می شود . به طور مثال برای ملک تجمیعی ۱٢۵/٢٧ ، ۱٢۶/٢۶ ، ۱٢٧/٢۵ پلاک ٢٧ اصلی انتخاب می گردد و آخرین پلاک فرعی از پلاک ٢٧ اصلی م٢۵٢٧۱پ ۱۰۰۰ فرعی) تخصیص داده می شود و در ظهر سند اضافه می شود پلاک 1000 فرعی از ٢٧ اصلی ( حاصل تجمیع پلاک های ۱٢۵/٢٧ ، ۱٢۶/٢۶ ، ۱٢٧/٢۵ پلاک ٢٧ اصلی است)

٣ ـ چنانچه پلاک های تجمیعی مشتمل برچند پلاک اصلی و فرعی از دو یا چند بخش باشد بزرگترین پلاک اصلی مد نظر قرار می گیرد و مانند مورد دوم آخرین پلاک فرعی از پلاک ۱٢۵/٢۵ بخش 3 و ۱٢٧/٢٧ بخش ٢ ) در این موارد پلاک ٢٧ بخش ٢ اصلی انتخاب می شود و آخرین فرعی از پلاک ٢٧ به آن تخصیص داده می شود و توضیحات آن در ظهر سند درج می گردد .
هرگاه برای یک ملک پلاک مکرر ( اعم از اصلی یا فرعی ) تخصیص داده شده به شرح فوق جهت پلاک مکرر آخرین پلاک اصلی یا فرعی بخش تخصیص داده می شود و تغییرات اعمال شده در پرونده و دفتر فروعات و ظهر سند مالکیت توضیح داده می شود .
اعمال کلیه مقررات فوق در پرونده ثبتی و دفتر فروعات الزامی است با صدور این بخشنامه فراز هـ بند ٢٩٨ مجموعه بخش نامه های ثبتی ملغی اعلام می گردد

آراز فرتاک بهترین موسسه حقوقی در زمینه دعاوی ثبتی در تهران